Το φιάσκο του μαζικού εμβολιασμού κατά της γρίπης των χοίρων (Η1Ν1)
Τα ωφέλιμα διδάγματα για την δυναμική επαναφορά του παγκόσμιου εμβολιασμού στην εποχή του κορωνοϊού
*του Κων/νου Βαθιώτη*
Το 2009 είχε γίνει και πάλι απόπειρα να οργανωθεί ο μαζικός εμβολιασμός των πολιτών διαφόρων κρατών κατά της γρίπης Η1Ν1· μάλιστα, η Ελλάδα είχε αγοράσει σχεδόν διπλάσιο αριθμό εμβολίων από τον πληθυσμό της. Στην επιχείρηση συμμετείχαν δύο βασικοί πρωταγωνιστές της υγειονομικής διαχείρισης του 2020: οι κ.κ. Σ. Τσιόδρας και Β. Κοντοζαμάνης, οι οποίοι εικονίζονται σε μια «αμαρτωλή φωτογραφία» της εποχής, ένθεν και ένθεν του τότε Υπουργού Υγείας Δ. Αβραμόπουλου.
Παρότι, όμως, η φωτογραφία αυτή διακινήθηκε ευρέως στο Διαδίκτυο, το φρεσκάρισμα της μνήμης απεδείχθη ανεπαρκές μπροστά στον τρόμο για τον κορωνοϊό, που τεχνηέντως εξαπλώθηκε από τους διαχειριστές της υγειονομικής κρίσης.
Ιδιαιτέρως ωφέλιμες για την κατανόηση του τρόπου διαχείρισης της πανδημίας του κορωνοϊού είναι οι αναπτύξεις που περιέχονται σε μια μέχρι πρότινος παραμελημένη διατριβή της Έφης Σίμου υπό τον τίτλο «Ενημέρωση υψηλού κινδύνου. Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, Κίνδυνος και Δημόσια Υγεία»¹ σε σχέση με τη διαχείριση της γρίπης των χοίρων Η1Ν1. Σε ό,τι αφορά την οργάνωση του εμβολιασμού κατά της γρίπης εκείνης, η συγγραφέας αναφέρει ειδικότερα ότι²:
Η κήρυξη πανδημίας, όπως και στην περίπτωση του πολέμου, είναι εξ ορισμού μια κατάσταση που προκαλεί σοκ στον πληθυσμό, μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, που απαιτεί έκτακτα μέτρα. Κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης, ο κόσμος τείνει να εμπιστεύεται περισσότερο τις αρχές ή είναι τόσο αποπροσανατολισμένος, που αδυνατεί να αντιδράσει ψύχραιμα στους κινδύνους που απειλούν την υγεία και τη ζωή του. Η πανδημική κρίση απαιτεί άμεσα μέτρα, η κοινωνία λειτουργεί σε κατάσταση σοκ και, όπως αναφέρει η Naomi Klein «η ανάγκη συγκατάθεσης και ομοφωνίας δεν φαίνεται απαραίτητη», δεν υπάρχει χρόνος για δοκιμές και απαιτείται άμεση λύση. Σε αυτήν την περίπτωση ενεργοποιείται ο υπάρχων σχεδιασμός για περιπτώσεις πανδημίας, που προϋποθέτει τον εμβολιασμό του πληθυσμού και τη λήψη φαρμάκων για την καταπολέμηση του ιού. Ο φόβος από τη δημοσιοποίηση υπολογισμών για τον αριθμό των υποψήφιων θυμάτων από την επιδημία του ιού Η1Ν1 αποτέλεσε τον καταλύτη, παρότι πολλοί επιστήμονες είχαν εκφράσει τις αντιθέσεις τους [στους] μακάβριους υπολογισμούς».
Η συγγραφέας επικαλείται ειδικότερα τη θέση που είχε διατυπώσει ο Gerd Gigerenzer, διευθυντής του κέντρου προσαρμοστικής συμπεριφοράς και νόησης του ινστιτούτου Max Planck της Γερμανίας:
«Δεν υπήρχε καμία επιστημονική βάση για τον υπολογισμό του Π.Ο.Υ. για 2 δις πιθανών περιπτώσεων Η1Ν1 και γνωρίζαμε λίγα για τα οφέλη και τους κινδύνους του εμβολιασμού.
«Στην Ελλάδα πολλοί υπεύθυνοι δημόσιας υγείας είτε παραιτήθηκαν από επιστημονικές επιτροπές, εκφράζοντας δημόσια την αντίθεσή τους στον μαζικό εμβολιασμό, είτε διαχώρισαν τη θέση τους με δημόσιες δηλώσεις».
«Μεγάλος σάλος ξέσπασε στα νοσοκομεία, καθώς το προσωπικό υγείας, αν και υποχρεώθηκε, τελικά μια μικρή μειοψηφία του εμβολιάστηκε (17%), δείχνοντας τη δυσπιστία του απέναντι στη χρησιμότητα του εμβολίου· τα συμπτώματα του ιού θεωρήθηκαν ήπια και υπήρξε φόβος για παρενέργειες [του εμβολιασμού], όπως το σύνδρομο Guillain Barré». Σύμφωνα με ερευνητικές ενδείξεις, «το 90% του προσωπικού υγείας διατύπωνε την πρόθεσή του να προσέλθει κανονικά στην εργασία του αποδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο ότι στην περίπτωση μιας πανδημίας γρίπης η θέληση και η δυνατότητα του προσωπικού υγείας για εργασία εξαρτάται από ποικίλλους παράγοντες και όχι μόνο από τη λήψη ή μη του εμβολίου».
Εν συνεχεία, η Σίμου προβαίνει σε διαπιστώσεις που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί επί εποχής κορωνοϊού, αντί να θωρακισθεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έλαβαν γενναιόδωρες οικονομικές ενισχύσεις (βλ. λίστα Πέτσα)³:
Οι συχνές υπερβολές των ΜΜΕ σε θέματα που αφορούν τη δημόσια υγεία και η δημιουργία ενός κλίματος τεχνητού πανικού για ζητήματα που ακολούθως αποδεικνύονται ήσσονος σημασίας, οδηγούν το κοινό στην υιοθέτηση μιας επιφυλακτικής στάσης απέναντι στις ειδήσεις που προειδοποιουν για μια φοβερή καταστροφή, όπως είναι ένας νέος απειλητικός ιός. Η υπερβολή στην περίπτωση του εμβολίου για τον ιό της γρίπης Η1Ν1 εκφράστηκε μέσα από πηχιαίους τίτλους: «μας εξοντώνουν με εμβόλια», «γνωστοί γιατροί καταγγέλλουν το έγκλημα», «τρομο-εμβόλια», «εμβόλια του θανάτου».
Μάλιστα, στο πέμπτο κεφάλαιο του βιβλίου της με τίτλο «Ιοί και Επιδημίες: Ιοί δολοφόνοι, υπερμικρόβια και μικροβιοφοβικά νέα»⁴, η Σίμου αναφέρει συμπληρωματικά ότι «στη συγκινητική ιστορία πανικού και τρομολαγνείας ήρθε και προστέθηκε και η σκοπιμότητα του εμβολίου: Να το κάνουμε; Να μην το κάνουμε; Θα μας καταστρέψει; Βγήκε βιαστικά στην αγορά;».
Παραλλήλως, «στην Ελλάδα ξεσπά πόλεμος μεταξύ επιστημόνων, τόσο για τη σοβαρότητα της γρίπης όσο και για την ασφάλεια του εμβολίου», ενώ «μεγαλώνει ο θόρυβος για αδιαφάνεια και συμμετοχή κυβερνητικών και επιστημόνων σε συμβόλαια με φαρμακευτικές εταιρείες που θα διακινούν το εμβόλιο στην αγορά».
Περαιτέρω, η συγγραφέας επισημαίνει ότι⁵:
Υπάρχουν ενδείξεις για τάση του κοινού να μην εμπιστεύεται νεοεμφανιζόμενα εμβόλια, όπως αυτό για τη γρίπη Η1Ν1, καθώς «οι δοκιμές έγιναν βιαστικά», «δεν έχουν περάσει 5 χρόνια δοκιμής του στο ανθρώπινο σώμα», ενώ παρατηρείται και γενικότερη αβεβαιότητα ως προς τις διαφορές του εποχιακού εμβολίου σε σχέση με αυτό της γρίπης Η1Ν1. Όλα αυτά κάνουν το εμβόλιο να θεωρείται πιο επικίνδυνο από τον ιό, όπως έδειξε ποιοτική έρευνα στη Μ. Βρετανία (Hilton & Smith, 2010 [Public views of the UK media and government reaction to the 2009 swine flu pandemic, BMC Public Health, 10, 697]). Πρόσφατη έρευνα στη Γαλλία προσπάθησε να εξηγήσει το φαινόμενο της μη συμμόρφωσης του πληθυσμού προς το μαζικό εμβολιασμό (Raude, Caille-Brillet & Setbon, 2010 [The 2009 pandemic H1N1 influenza vaccination in France: who accepted to receive the vaccine and why?, PLoS Curr, 2, RRN 1188]). Ο εμβολιασμός με το πανδημικό εμβόλιο ήταν πιο συχνός μεταξύ ανδρών και ατόμων υψηλότερου μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, καθώς και όσων είχαν προηγούμενη εμπειρία αντιγριπικού εμβολιασμού. Οι λόγοι αποδοχής του εμβολιασμού ήταν κυρίως τρεις: [1.]. Η νοερή αναπαράσταση της απειλής – συγκεκριμένα οι απόψεις που συνδέονταν με τη σοβαρότητα και την προσωπική ευπάθεια στην ασθένεια. [2.] Η πρόσληψη της επάρκειας και της ασφάλειας του εμβολίου. [3.] Η εμπιστοσύνη ή η καχυποψία απέναντι σε αυτούς που υπερασπίζονταν τα εμβόλια.
Η Σίμου καταλήγει στο εξής συμπέρασμα⁶:
Ενώ τα κράτη υιοθέτησαν με διαδικασίες κατεπείγοντος τα προτεινόμενα μέτρα αυξάνοντας τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών, το ίδιο δεν συνέβη με τον πληθυσμό. Η συμπεριφορά υγείας του πληθυσμού καθορίζεται από παράγοντες που σχετίζονται με την κοινωνική αναπαράσταση του κινδύνου για την υγεία και πιο συγκεκριμένα του κινδύνου από τους εμβολιασμούς· ενός κινδύνου που αναγνωρίζεται από τους πολίτες για πάνω από έναν αιώνα και έχει οδηγήσει στη δημιουργία κινημάτων και δράσεων κατά των εμβολιασμών, ιδιαίτερα των υποχρεωτικών, ως κατάφωρη παραβίαση των θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων. Τελικά, ο συναγερμός για την επιδημία της γρίπης Η1Ν1 έληξε το καλοκαίρι του 2010, οπότε και ο Π.Ο.Υ. «κήρυξε» τη λήξη της πανδημίας και άφησε σχεδόν όλες τις κυβερνήσεις να ψάχνουν τρόπους να απολογηθούν και να ξεφορτωθούν τα εκατομμύρια δόσεων αχρησιμοποίητων εμβολίων και αντιικών φαρμάκων που είχαν προμηθευτεί, σε μια εποχή πρωτόγνωρης δημοσιονομικής κρίσης.
Έχοντας προ οφθαλμών τις ανωτέρω επισημάνσεις της Σίμου, γνωρίζουμε πλέον άριστα, μια δεκαετία μετά το φιάσκο του εμβολιασμού κατά της γρίπης των χοίρων, πώς ακριβώς έπρεπε να ενεργήσουν οι καθοδηγούμενες από τον «αόρατο μαριονετίστα» εθνικές κυβερνήσεις, προκειμένου αυτήν τη φορά ο μηχανισμός επιβολής ή υποβολής του πειραματικού και δυνάμει υγειοβλαπτικού-θανατηφόρου εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού να λειτουργήσει με τις μικρότερες δυνατές αστοχίες:
Πρώτον, έπρεπε να προκληθεί ένα πολύ πιο ισχυρό, αποδιοργανωτικό σοκ στον εγκέφαλο των πολιτών, ούτως ώστε να αποσπασθεί η συναίνεσή τους αρχικώς για τα δρακόντεια μέτρα περιστολής-κατάργησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων και προσβολής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ακολούθως δε για την υποβολή τους σε μαζικό, και δη περιοδικώς επαναλαμβανόμενο, εμβολιασμό.
Δεύτερον, για να μην επαναληφθούν οι εκτεταμένες «εμβολιαστικές διαρροές» του 2010, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έπρεπε να ρίχνουν συστηματικά το φως των προβολέων τους πάνω στον «φονικό ιό» και τους προκαλούμενους θανάτους (με καθημερινά «πολεμικά ανακοινωθέντα»), περιγράφοντάς τον τρομολαγνικά ως έναν δαιμόνιο φαντομά («αόρατο εχθρό»)· ταυτοχρόνως, έπρεπε να παρουσιάσουν το καινοφανές εμβόλιο ως μια «ιερή αγελάδα», η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της οποίας απαγορεύεται «διά ροπάλου» να αμφισβητούνται.
Τρίτον, για να αποτραπεί η ανταρσία των επιστημόνων που θα αρνούνταν να εμβολιασθούν, σπέρνοντας αντιεμβολιαστικά ζιζάνια στους απλούς πολίτες, έπρεπε να ασκηθεί σε βάρος τους διπλή ψυχική πίεση: Αφ’ ενός μέσω της θέσπισης του υποχρεωτικού εμβολιασμού επί ποινή αναστολής της εργασίας τους και αφ’ ετέρου μέσω του χλευασμού και στιγματισμού τους ως δήθεν αποστατών της επιστήμης τους, οι οποίοι, ως εκ τούτου, αποτελούν για τους μαζανθρώπους παραδείγματα προς αποφυγήν.
Μετά ταύτα, σύμφωνα με την πιθανότερη εκδοχή, η εκστρατεία εμβολιασμού κατά της γρίπης των χοίρων δεν ήταν μια αποτυχημένη απόπειρα να επιτευχθεί ο πολυπόθητος νεοταξίτικος στόχος του παγκόσμιου εμβολιασμού, αλλά μια σχεδιασμένη πρόβα τζενεράλε, αναγκαία να πραγματοποιηθεί όχι in vitro αλλά in vivo, και επιπλέον σε απόσταση ασφαλείας (δεκαετία) από την στιγμή που θα υλοποιείτο το κολοσσιαίο, επίσημο εμβολιαστικό εγχείρημα με αφορμή τον κορωνοϊό!
Τέλος, αξίζει να γίνει η ακόλουθη επισήμανση:
Η Ναόμι Κλάιν, την οποία επικαλείται η Σίμου, παραπέμποντας στο κλασικό βιβλίο της «Το δόγμα του σοκ»⁷, τονίζει ότι⁸:
η κατοχύρωση με πατέντες φαρμάκων και εμβολίων απαραίτητων για την αντιμετώπιση απειλών για τη δημόσια υγεία παραμένει ένα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο ζήτημα.
Ειδικότερα, ο Ντόναλντ Ράμσφελντ, ο οποίος ήταν πρόεδρος της εταιρείας Gilead Sciences (με αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης για τέσσερα φάρμακα κατά του AIDS), «έβλεπε τις επιδημίες ως μια αναπτυσσόμενη αγορά και, με επιθετικές εκστρατείες μάρκετινγκ, παρότρυνε επιχειρήσεις αλλά και απλούς πολίτες να έχουν προμήθειες σε Tamiflu (οσελταμιβίρη) για παν ενδεχόμενο.
Στην αναποτελεσματικότητα και τις σημαντικές παρενέργειες του συγκεκριμένου φαρμάκου αναφέρεται ο Peter Gotzsche στο βιβλίο του «Φονικά Φάρμακα και Οργανωμένο Έγκλημα. Πώς οι μεγάλες εταιρείες φαρμάκων έχουν διαβρώσει την υγεία»⁹.
«Προτού ξαναγίνει υπουργός, ο Ράμσφελντ ήταν σε τόσο μεγάλο βαθμό πεπεισμένος ότι επρόκειτο για μια νέα και εξαιρετικά επικερδή βιομηχανία, ώστε συνέβαλε στη δημιουργία αρκετών επενδυτικών κεφαλαίων με εξειδίκευση στη βιοτεχνολογία και στη φαρμακευτική»¹⁰.
Οι δραστηριοποιούμενες στον συγκεκριμένο χώρο ιδιωτικές εταιρείες πόνταραν «σε ένα δυσοίωνο μέλλον ανεξέλεγκτων επιδημιών, ώστε οι κυβερνήσεις να εξαναγκάζονται να αγοράζουν με υψηλότατο αντίτιμο σωτήρια φάρμακα των [εν λόγω] εταιρειών που [ήσαν] κατοχυρωμένα με πατέντες».
Αφ’ ης στιγμής, όμως, οι επιδημίες μετατράπηκαν σε αντικείμενο επενδυτικού ενδιαφέροντος για τον κάθε άλλο παρά άμεμπτο Ράμσφελντ (υπήρξε στέλεχος των κυβερνήσεων Νίξον και Φορντ, υπουργός Αμύνης επί κυβερνήσεως Τζορτζ Μπους του νεοτέρου και πρωτεργάτης των πολεμικών επιχειρήσεων μετά την 11η Σεπτεμβρίου)¹¹, είναι όχι απλώς αναμενόμενο αλλά και επιβεβλημένο η προπαγάνδα υπέρ του μαζικού εμβολιασμού για την καταπολέμηση μιας επιδημίας να αντιμετωπίζεται από μερίδα του πληθυσμού με μείζονα δυσπιστία.
Ταυτοχρόνως, αποπνέει δυσωδία παγκόσμιας δικτατορίας η συντονισμένη πολιτική των εθνικών κυβερνήσεων να φιμώνουν κάθε αντίθετη φωνή που τολμά να επικρίνει και να αποδοκιμάζει τόσο από ιατρικής όσο και από νομικής πλευράς την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του πολυδιαφημισμένου «προληπτικού υπερόπλου» για την (δήθεν) εξολόθρευση του «δαιμόνιου φαντομά» ή, σε τετριμμένη πλέον ορολογία: του «αόρατου εχθρού».
H γνώση είναι δύναμη. Η μελέτη βιβλίων σαν αυτό της Έφης Σίμου, το οποίο πραγματεύεται τα δύο φλέγοντα ζητήματα, δηλ. των επιδημιών και του εμβολιασμού σε εποχή προ κορωνοϊού, συμβάλλει καίρια στην διεύρυνση του αντιληπτικού μας ορίζοντα, ώστε να είμαστε αρκούντως υποψιασμένοι για τα ανομολόγητα σχέδια της εωσφορικής Νέας Τάξης Πραγμάτων αλλά και κατάλληλα εφοδιασμένοι για την προσήκουσα αποκωδικοποίησή τους.
Ευχαριστώ πολύ που είστε δωρεάν συνδρομητής στο Critical Thinking Newsletter. Εάν θέλετε να υποστηρίξετε την δουλειά μου,
μπορείτε να με κεράσετε έναν καφέ στην σελίδα μου στο Ko-fi, ή
να γίνετε ενεργός υποστηρικτής της προσπάθειάς μου, αγοράζοντας μία μηνιαία συνδρομή.
Σας ευχαριστώ θερμά για την υποστήριξη!
1 https://www.healthweb.gr/apopsi/editorial/ta-lathi-stin-epikoinonia-kostizoun-tis-efi-simou
2 Σελ. 192 επ., 262 επ.
3 Σελ. 264.
4 Σελ. 180.
5 Σελ. 270.
6 Σελ. 272.
7 Μτφ.: Άγγ. Φιλιππάτος, εκδ. Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 2007.
8 Σελ. 389.
9 Μτφ.: Σ. Ευθυμίου, εκδ. Levantes, Αθήνα 2015, σελ. 46.
10 Σίμου, ό.π., σελ. 389.