Ο ΠΟΥ διαπιστώνει ότι τα κινητά τηλέφωνα και η ασύρματη ακτινοβολία προκαλούν καρκίνο
Όπως δημοσιεύτηκε στην Daily Sceptic, 5 Μαΐου 2025
*της Gillian Jamieson*
Σε αυτό που φαίνεται να είναι μια εκπληκτική στροφή, μια συστηματική ανασκόπηση του ΠΟΥ βρήκε αξιόπιστα στοιχεία ότι τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία ραδιοσυχνοτήτων (RF-EMF) αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου σε πειράματα σε ζώα. Ο ΠΟΥ έχει μακρά ιστορία στην υποβάθμιση των κινδύνων για την υγεία από τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία ραδιοσυχνοτήτων (RF-EMF) από έξυπνες συσκευές, WiFi και σταθμούς βάσης κινητών επικοινωνιών. Πράγματι, μέχρι πριν από δύο εβδομάδες, όταν μια διόρθωση σε μια διαφορετική αξιολόγηση του ΠΟΥ επέβαλε την παραδοχή ότι οι RF-EMF έχουν τελικά αρνητικό αντίκτυπο στην ανδρική γονιμότητα, αυτή η ιστορία φαινόταν να επαναλαμβάνεται.
Το πρότζεκτ του ΠΟΥ για τα Ηλεκτρομαγνητικά Πεδία (ΗΜΠ) είχε αναθέσει 12 ξεχωριστές εργασίες για την αξιολόγηση υφιστάμενων μελετών σχετικά με τις επιπτώσεις των ΗΜΠ στην υγεία και, πράγματι, πολλές από αυτές ήταν ακριβείς, διαπιστώνοντας ελάχιστη βλάβη από την ασύρματη ακτινοβολία. Πάρτε, για παράδειγμα, τη συστηματική ανασκόπηση με τίτλο “Η επίδραση της έκθεσης σε πεδία ραδιοσυχνοτήτων στον κίνδυνο καρκίνου στον γενικό και τον εργαζόμενο πληθυσμό”, από τους Karipidis et al. (2024). Αυτή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έκθεση σε κινητά τηλέφωνα ή κεραίες κινητής τηλεφωνίας είναι απίθανο να προκαλέσει καρκίνο του εγκεφάλου ή καρκίνο στην παιδική ηλικία και ότι η επαγγελματική έκθεση μπορεί να μην προκαλεί καρκίνο του εγκεφάλου, με έναν από τους συγγραφείς, τον Ken Karipidis, να αναφέρει στην εφημερίδα Guardian ότι “οι ανησυχίες σχετικά με τη σύνδεση μεταξύ καρκίνου και κινητών τηλεφώνων θα πρέπει να τελειώσουν”.
Ωστόσο, σε μια πλήρη ανατροπή, αυτή η τελευταία ανασκόπηση, με τίτλο “Επιδράσεις της έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία ραδιοσυχνοτήτων στον καρκίνο σε μελέτες σε εργαστηριακά ζώα” (Mevissen et al.), που δημοσιεύθηκε στις 25 Απριλίου, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν “στοιχεία ότι η έκθεση σε RF-EMF αυξάνει τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου σε πειραματόζωα, με τη [βεβαιότητα των στοιχείων] να είναι ισχυρότερη για τα κακοήθη καρδιακά σβαννώματα και γλοιώματα” (όγκους εγκεφάλου).
Η ανασκόπηση διαπίστωσε επίσης μέτρια βεβαιότητα ως προς την ύπαρξη αυξημένου κινδύνου εμφάνισης σπάνιων όγκων στα επινεφρίδια και στο ήπαρ. Παρόλο που η μελέτη αναφέρει ότι η προέκταση του επιπέδου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου στον άνθρωπο από μελέτες σε ζώα μπορεί να είναι περίπλοκη, η Διεθνής Επιτροπή για τις Βιολογικές Επιπτώσεις των Ηλεκτρομαγνητικών Πεδίων (ICBE-EMF) δήλωσε στο δελτίο τύπου της:
“Αξιοσημείωτο είναι ότι οι ίδιοι τύποι όγκων έχουν παρατηρηθεί και σε μελέτες σε ανθρώπους, γεγονός που προσθέτει σημαντική εμπιστοσύνη ότι οι συσχετίσεις που παρατηρούνται σε μελέτες σε ανθρώπους είναι πραγματικές”.
Η ICBE-EMF είναι μια ανεξάρτητη “διεθνής κοινοπραξία επιστημόνων, γιατρών και ερευνητών με εξειδίκευση και δημοσιεύσεις ελεγμένες από ομότιμους κριτές σχετικά με τις βιολογικές και τις επιπτώσεις στην υγεία των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων, συμπεριλαμβανομένης της ασύρματης ακτινοβολίας RF”.
Γιατί αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μια ανασκόπηση που χρηματοδοτείται από τον ΠΟΥ παραδέχεται τώρα ότι η έκθεση σε RF-EMF αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου; Για να το θέσω ωμά, ο ΠΟΥ φαινόταν πάντα να είναι στο πλευρό του κλάδου των τηλεπικοινωνιών και όχι στο πλευρό της δημόσιας υγείας. Ο ογκολόγος και επιδημιολόγος καθηγητής Lennart Hardell, στο περιεκτικό άρθρο του του 2017 (το οποίο συνιστώ ανεπιφύλακτα), ισχυρίστηκε ότι το πρότζεκτ Ηλεκτρομαγνητικών Πεδίων του ΠΟΥ είχε τεθεί σε κίνδυνο, καθώς ξεκίνησε ως στενή συνεργασία μεταξύ του ΠΟΥ, της Διεθνούς Επιτροπής για την Προστασία από τις Μη Ιονίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP) και των βιομηχανιών ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών και στρατιωτικών εφαρμογών.
Το έργο χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από τους βιομηχανικούς οργανισμούς λόμπινγκ, την Ένωση GSM και το Φόρουμ Κατασκευαστών Κινητής Τηλεφωνίας. Ο νυν επικεφαλής του, βαν Ντέβεντερ, είναι μέλος του Ινστιτούτου Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών, το οποίο εδώ και καιρό δίνει προτεραιότητα στις διεθνείς προσπάθειες άσκησης πίεσης προς τον ΠΟΥ. Ο Hardell αναφέρει επίσης την κοινή χρήση προσωπικού μεταξύ του πρότζεκτ Ηλεκτρομαγνητικών Πεδίων του ΠΟΥ και της ICNIRP, της οποίας οι κατευθυντήριες γραμμές έκθεσης για την ασφάλεια ακολουθούνται από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η χρηματοδότηση της βιομηχανίας και οι συγκρούσεις συμφερόντων είναι πιθανό να οδηγήσουν σε εσφαλμένη επιστήμη. Έξι από τις αξιολογήσεις του ΠΟΥ έχουν ήδη επικριθεί έντονα, με αιτήματα για ανάκληση, ενώ άλλες τρεις χρειάστηκε να διορθωθούν, με αποτέλεσμα σε μία περίπτωση να καταλήξουν σε αντίθετο συμπέρασμα από το αρχικό. Ο Δρ. Τζόελ Μόσκοβιτς του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ ανέφερε αυτά τα ζητήματα στα νέα της ιστοσελίδας του (μετακινηθείτε προς τα κάτω στην καταχώρισή του από τις 24 Απριλίου).
Η προηγούμενη ανασκόπηση σχετικά με τις επιπτώσεις των RF-EMF στους ανθρώπους όσον αφορά τον καρκίνο (Karipidis et al. 2024), είναι μία από εκείνες που έχουν προσελκύσει κριτική. Η ICBE-EMF, σε επιστολή της προς τον συντάκτη του άρθρου, δήλωσε ότι υπήρχαν κρίσιμα μεθοδολογικά ελαττώματα που οδήγησαν σε υποτίμηση της πιθανότητας πρόκλησης καρκίνου από τις RF-EMF. Επιπλέον, μια άλλη πρόσφατη μετα-ανάλυση από τους Moon et al. (2024), η οποία χρησιμοποίησε σχεδόν τις ίδιες μελέτες με τους Karipidis et al., διαπίστωσαν ότι ο υψηλότερος αθροιστικός χρόνος κλήσεων σχετίζεται με στατιστικά σημαντικό υψηλότερο σχετικό κίνδυνο εμφάνισης όγκων εγκεφάλου στους ανθρώπους. Επιπλέον, άλλες έξι πρόσφατες μετα-αναλύσεις έδειξαν παρόμοια αποτελέσματα, επιβεβαιώνοντας μια στενή συσχέτιση μεταξύ της χρήσης τηλεφώνου και του καρκίνου. Η ICBE-EMF έχει δημιουργήσει ένα εξαιρετικό ενημερωτικό δελτίο για να φωτίσει τα επιστημονικά ελαττώματα της μελέτης των Karipidis et al. και για την καταγραφή των άλλων μετα-αναλύσεων.
Παρά το γεγονός ότι το έργο του ΠΟΥ (Hardell, 2017) είναι γεμάτο από συγκρούσεις συμφερόντων, το συμπέρασμα της τελευταίας του ανασκόπησης (Mevissen et al. 2025) που παραδέχεται τους κινδύνους καρκίνου στα ζώα είναι πράγματι εξαιρετικά σημαντικό. Οι φορείς δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο βασίζονται στις οδηγίες του ΠΟΥ, οι οποίες, ακόμη και τώρα, αναφέρουν ότι “καμία δυσμενής επίπτωση στην υγεία δεν έχει συνδεθεί αιτιολογικά με την έκθεση σε ασύρματες τεχνολογίες”.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνησή μας φαίνεται να εξαρτάται πλήρως από τον ΠΟΥ. Η COMARE, μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας, της οποίας η αρμοδιότητα είναι η υποβολή εκθέσεων στην κυβέρνηση σχετικά με τις επιπτώσεις των ραδιοσυχνοτήτων-ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στην υγεία, δεν έχει ποτέ κληθεί να το πράξει και μάλιστα δεν διαθέτει την απαραίτητη εμπειρογνωμοσύνη. Έχει παραδεχτεί ότι αναμένει τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων του ΠΟΥ, όπως αναφέρεται στα γραπτά μου στοιχεία στην “Έρευνα για το Ευρυζωνικό Δίκτυο και τον Δρόμο προς το 5G”. Η τελευταία αξιολόγηση που διεξήγαγε το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο έγινε το 2012 από την Συμβουλευτική Ομάδα για τις Μη Ιονίζουσες Ακτινοβολίες (AGNIR), μια έκθεση η οποία αμφισβητήθηκε από τον Δρ. Starkey, καθώς παρέλειπε και διαστρέβλωνε επιστημονικά στοιχεία, οδηγώντας σε λανθασμένα και παραπλανητικά συμπεράσματα.
Στο δελτίο τύπου που εξέδωσε στις 27 Απριλίου 2025, η ICBE-EMF αναφέρει σχετικά με αυτήν την τελευταία ανασκόπηση:
Δεδομένου αυτού του υψηλού επιπέδου βεβαιότητας, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των κυβερνήσεων παγκοσμίως θα πρέπει να κινηθούν άμεσα για να αναθεωρήσουν τα όρια έκθεσης σε ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων (RF) για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος. ... Τα τρέχοντα πρότυπα έκθεσης, που βασίζονται σε ξεπερασμένες υποθέσεις, δεν αντικατοπτρίζουν τα επιστημονικά στοιχεία που συνδέουν την ακτινοβολία RF με τον καρκίνο και άλλες επιπτώσεις στην υγεία. ...Το συμπέρασμα της μελέτης που ανατέθηκε από τον ΠΟΥ δείχνει ότι η μακροχρόνια υπόθεση στην οποία βασίζονται τα τρέχοντα κυβερνητικά όρια — ότι η ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων των κινητών τηλεφώνων μπορεί να προκαλέσει βλάβη μόνο μέσω της θέρμανσης των ιστών — είναι λανθασμένη.
Με τις χρόνιες ασθένειες και την ηλεκτρομαγνητική υπερευαισθησία (EHS) σε άνοδο, σίγουρα είναι καιρός το Ηνωμένο Βασίλειο να σταματήσει να βασίζεται στην ICNIRP, να λάβει υπόψη την τεράστια σημασία της εκπόνησης μιας ανασκόπησης από τον ΠΟΥ που θα αναγνωρίζει τις επιβλαβείς επιπτώσεις των ΗΜΠ και να υιοθετήσει πιο προστατευτικές κατευθυντήριες γραμμές. Οι RF-EMF είναι παρούσες σε ολοένα και περισσότερους τομείς της ζωής μας και η δυνατότητα να μειώσουμε την έκθεσή μας, αν το επιθυμούμε, απλώς εξαφανίζεται μέρα με τη μέρα.
Παρά την ταξινόμηση των RF-EMF ως καρκινογόνων κατηγορίας 2Β το 2011 από τον ΠΟΥ/Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) και χιλιάδες μελέτες που δείχνουν βλάβη στην υγεία κάτω από το όριο θέρμανσης των ιστών (το κύριο μέτρο βλάβης της ICNIRP), και παρά την πιθανότητα ενημέρωσης των ορίων έκθεσης ασφαλείας το 2020, αυτά τα όρια παρέμειναν αμετάβλητα από το 1998. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, όπως ο καρκίνος και οι επιπτώσεις κάτω από το όριο θέρμανσης, απλώς αγνοήθηκαν.
Αυτή η πρόσφατη ανασκόπηση που παρέχει αξιόπιστα στοιχεία ότι οι RF-EMF αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου, μαζί με τη διορθωμένη ανασκόπηση που παραδέχεται ότι οι RF-EMF έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ανδρική γονιμότητα, αντιπροσωπεύει επομένως μια τεράστια αλλαγή έμφασης. Τι μέτρα θα λάβει όμως η κυβέρνηση;
Με απλά λόγια και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι όγκοι που περιγράφονται έχουν βρεθεί και σε μελέτες σε ανθρώπους, όποιος χρησιμοποιεί smartphone ή άλλη έξυπνη συσκευή ή βρίσκεται κοντά σε WiFi, κοντά σε έξυπνο μετρητή, σε ένα σύγχρονο αυτοκίνητο, σε ένα τρένο ή κοντά σε κεραία τηλεφώνου, εκτίθεται σε κίνδυνο καρκίνου μακροπρόθεσμα. Υπάρχουν φυσικά κίνδυνοι και από άλλες ασθένειες, αλλά αυτό δεν είναι το θέμα αυτού του άρθρου.
Ακόμα και εκείνοι, όπως όσοι πάσχουν από ηλεκτρομαγνητική υπερευαισθησία, που χρειάζεται να προστατευτούν από τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία (EMF) μη βγαίνοντας έξω, φορώντας προστατευτικά ρούχα και χρησιμοποιώντας μόνο υπολογιστές με καλώδιο ethernet, σύντομα θα βρεθούν να δέχονται επίθεση στα ίδια τους τα σπίτια από την ανάγκη να έχουν έναν έξυπνο μετρητή ή, ακόμα χειρότερα, θα διαπιστώσουν ότι όταν η σταθερή τους γραμμή από χαλκό τελικά καταργηθεί, ο router τους, απαραίτητος για VOIP, έχει σήμα τηλεφώνου DECT, το οποίο δεν μπορεί να απενεργοποιηθεί, αν και το Wifi μπορεί να απενεργοποιηθεί. Η τηλεφωνική εταιρεία το επιβεβαίωσε αυτό σε έναν φίλο μου επιθεωρητή ΗΜΠ κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής συνομιλίας. Και τι γίνεται με όσους ζουν σε διαμερίσματα, οι οποίοι ακτινοβολούνται από το WiFi των γειτόνων τους ή ακόμα και από μια κοντινή κεραία τηλεφώνων; Φτάνουμε σε ένα στάδιο όπου δεν υπάρχει πλέον καμία επιλογή.
Αυτή η πρόσφατη αξιολόγηση θα πρέπει να αποτελέσει αφύπνιση για όλους, όχι μόνο για όσους το υποψιάζονταν εξαρχής. Παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να φανταστούν τη ζωή τους χωρίς smartphone, πολλά μπορούν να γίνουν μέσω μηχανικών λύσεων και με τη χρήση ενσύρματων συνδέσεων στο διαδίκτυο σε σπίτια, σχολεία και χώρους εργασίας, καθώς και μέσω διαφόρων προσωπικών μέτρων, όπως το να μην κουβαλούν το smartphone τους δίπλα στο σώμα τους ή να χρησιμοποιούν τσάντα - κλωβό Faraday. Αλλά πρώτα απ 'όλα, οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν για τις βλάβες των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων. Ποιος θα τους τις πει;
