Παραπετάσματα καπνού - Μέρος 3ο
Θάνατοι από γρίπη
*των Tom Jefferson & Carl Heneghan*
Όπως είδαμε, η 10η αναθεώρηση της Διεθνούς Ταξινόμησης Νόσων (ICD) χρησιμοποιείται για την κωδικοποίηση των συμβάντων. Η σειρά των κωδικών που μας ενδιαφέρουν είναι οι κωδικοί J:
Κωδικός ICD
J09 Γρίπη που οφείλεται σε συγκεκριμένο αναγνωρισμένο ιό γρίπης
J10 Γρίπη που οφείλεται σε άλλο αναγνωρισμένο ιό της γρίπης
J11 Γρίπη, ιός μη ταυτοποιημένος
J12 Ιογενής πνευμονία που δεν ταξινομείται αλλού
J13 Πνευμονία που οφείλεται σε Streptococcus pneumoniae
J14 Πνευμονία που οφείλεται σε Haemophilus influenzae
J15 Βακτηριακή πνευμονία που δεν ταξινομείται αλλού
J16 Πνευμονία που οφείλεται σε άλλους μολυσματικούς οργανισμούς, που δεν ταξινομούνται αλλού
J17 Πνευμονία σε ασθένειες που ταξινομούνται αλλού
J18 Πνευμονία, μη καθορισμένος οργανισμός
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι οι θάνατοι που αποδίδονται άμεσα στη γρίπη (influenza) είναι μόνο αυτοί με τους κωδικούς J09-J11. Όλα τα υπόλοιπα σχετίζονται με τη “γρίπη” (ασθένειες που μοιάζουν με γρίπη).
Για να είμαστε 100% σίγουροι ότι η γρίπη βρίσκεται στο πλαίσιο, θα πρέπει να δούμε τις σημειώσεις που εξετάζουν τα εργαστηριακά αποτελέσματα και τα αποτελέσματα μετά τη νεκροψία, εάν υπάρχουν. Ωστόσο, ας υποθέσουμε ότι οι κωδικοί J09-J10 είναι ακριβείς, προς το παρόν.
Τον Φεβρουάριο, αναφέραμε ότι πραγματοποιήσαμε έναν απλό υπολογισμό για τα αγγλικά δεδομένα. Λάβαμε τα δεδομένα του ONS, τα οποία παρέχουν ξεχωριστή αναφορά των ετήσιων δεδομένων και αφαιρώντας τα δεδομένα με κωδικό J09-J11 για την περίοδο 2015-2018 από το "καζάνι" των J09-J18, πήραμε τα ακόλουθα σύνολα:
Οι ετήσιοι θάνατοι από γρίπη είναι ελάχιστοι. Για παράδειγμα, το 2015, υπήρχαν περίπου 3 θάνατοι ανά εκατομμύριο, που αυξήθηκαν σε περίπου 24 ανά εκατομμύριο το 2018.
Ωστόσο, οι άλλοι ιοί, βακτήρια ή παράγοντες που δεν είναι γρίπη (πχ. ιλαρά, S Pneumonia, M Pneumoniae) ή που είναι άγνωστοι ή δεν έχουν ταυτοποιηθεί είναι αυτοί που προσθέτουν πολύ περισσότερα στον απολογισμό από τη γρίπη.
Πώς τα πηγαίνουν άλλα ευρωπαϊκά έθνη; Ένας αναγνώστης, ο Eugenio Florean, κατάφερε να λάβει παρόμοια κωδικοποιημένα δεδομένα από το ISTAT, το αντίστοιχο ONS της Ιταλίας, σε χρόνο ρεκόρ (κατόρθωμα). Ακολουθούν τα δεδομένα για όλες τις ηλικιακές ομάδες:
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ιταλία έχει λίγο λιγότερο από 59 εκατομμύρια κατοίκους και η Αγγλία λίγο λιγότερο από 56 εκατομμύρια, τα στοιχεία εμφανίζονται πολύ παρόμοια και πολύ χαμηλά.
Ωστόσο, τα CDC των ΗΠΑ αναρτούν δεδομένα για δεκάδες χιλιάδες θανάτους από τη γρίπη στις ΗΠΑ.
Πώς είναι δυνατή αυτή η διαφορά; Πώς μπορεί να προκύψει;
Μέρος της απάντησης βρίσκεται (όπως πάντα) στη χρήση μοντέλων. Τα CDC χρησιμοποιούν τέσσερις τύπους:
Μοντέλα διαφοράς τιμών
Μοντέλα Serfling ελαχίστων τετραγώνων κυκλικής παλινδρόμησης
Μοντέλα παλινδρόμησης Serfling–Poisson,
Αυτοπαλινδρομικά ολοκληρωμένα μοντέλα κινητού μέσου όρου.
Οι αναγνώστες θα μας ρωτήσουν τι σημαίνουν όλα αυτά. Πρέπει να ομολογήσουμε ότι δυσκολευόμαστε να το καταλάβουμε, πόσο μάλλον να το εξηγήσουμε.
Αλλά το κείμενο μας διαβεβαίωσε ότι τα τέσσερα μοντέλα δίνουν παρόμοια αποτελέσματα, επομένως όλα είναι στις χιλιάδες. Η μόνη μικρή ανησυχία είναι η φράση:
“Δεν απαιτείται επανεξέταση ανθρώπινου υποκειμένου για αυτήν τη μελέτη, καθώς στις αναλύσεις χρησιμοποιήθηκαν μόνο συγκεντρωτικά εθνικά δεδομένα χωρίς προσωπικά αναγνωριστικά”.
Δηλαδή δεν έχει σημασία ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι ή ποιες ήταν οι περιστάσεις τους. Χρησιμοποιούμε τα ανώνυμα δεδομένα τους και τα προσθέτουμε όλα. Αυτό είναι σημάδι της παρουσίας ενός σοβαρού συνδρόμου, πιθανώς ανίατου: του συνδρόμου των big data (μεγάλων δεδομένων).
Τι γίνεται τότε με την υπόλοιπη ΕΕ; Και πάλι, ο ευρωπαϊκός ομόλογος των CDC, ECDC, διαβεβαιώνει τους αναγνώστες του ενημερωτικού δελτίου για τους πολίτες ότι περίπου 40.000 άτομα υποκύπτουν από τη γρίπη κάθε χρόνο στην ΕΕ. Δυστυχώς, για τη Γερμανία, δεν μπορέσαμε να βρούμε τα δεδομένα J09-J10, αλλά βρήκαμε μια αναφορά που συνοψίζει ασθένειες J00-J99 του αναπνευστικού συστήματος σε όλες τις ηλικίες για το 2015, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του πνεύμονα με σύνολο 68.300 - Και πάλι τεράστια νούμερα αλλά αβέβαια με πιο συγκεκριμένη κωδικοποίηση.
Η σπανιότητα του αποτελέσματος “θάνατος από τη γρίπη (influenza)” είναι μία από τις εξηγήσεις για την απουσία του ως αποτέλεσμα σε τρεις μακροχρόνιες ανασκοπήσεις της Cochrane για τα εμβόλια της γρίπης, ανεξάρτητα από το σχεδιασμό της μελέτης (ναι, συμπεριλήφθηκαν δεδομένα παρατήρησης). Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς οι περισσότερες μελέτες ήταν προοπτικές με πρωτόκολλα.
Λοιπόν τι συμβαίνει; Όπως είπε ο Πόντιος Πιλάτος, “τι είναι αλήθεια;” ή να τον διορθώσουμε για να πει “πού είναι η αλήθεια”;
Αναφορά
Thompson WW et al. (2009), Εκτιμήσεις θανάτων που σχετίζονται με τη γρίπη στις ΗΠΑ που έγιναν με χρήση τεσσάρων διαφορετικών μεθόδων. Influenza and Other Respiratory Viruses, 3: 37-49. https://doi.org/10.1111/j.1750-2659.2009.00073.x