*του Thomas Verduyn*
Για χιλιετίες, οι άνθρωποι έχουν στραφεί στην ιατρική για να αποκαταστήσουν την υγεία τους. Οι ιατρικές τέχνες έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για την αύξηση της ανθρώπινης απόδοσης, με τα στεροειδή να είναι ένα παράδειγμα. Πιο πρόσφατα, οι φιλόσοφοι και οι ηθικολόγοι έχουν συζητήσει τη δυνατότητα και την αξία της χρήσης της ιατρικής για τη βελτίωση της ανθρώπινης ηθικής. Αυτό το αποκαλούν “ηθική βιοενίσχυση”.
Η ανάγκη για ηθική βιοενίσχυση (που περιστασιακά αναφέρεται ως “χάπι της ηθικής”) οφείλεται στο γεγονός ότι το κακό είναι ένα θεμελιώδες πρόβλημα της ανθρώπινης φύσης. Αλλά αντί να κοιτάξουν στον Θεό (όπως διδάσκει η θρησκεία) τόσο για συγχώρεση, όσο και για να αλλάξουν με τη θεϊκή του δύναμη, ορισμένοι τώρα αναζητούν μια ιατρική λύση. Τόσο σημαντική είναι η ηθική για την κοινωνική ευημερία, που συγγραφείς όπως ο Parker Crutchfield, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Western Michigan, έχουν προτείνει ακόμη και υποχρεωτική και κρυφή ηθική βιοενίσχυση [1].
Τέτοιες ιδέες μπορεί να ακούγονται υπερασπίσιμες όταν αναφέρονται στην ηθική με μια γενική έννοια, αλλά τα συγκεκριμένα ηθικά διλήμματα της εποχής της Covid έφεραν στο φως τη δυνατότητα για απαίσιες εφαρμογές. Σε ένα άρθρο του 2020 που γράφτηκε από τον καθηγητή Crutchfield, η κρυφή βιοενίσχυση κρίθηκε κατάλληλη για άτομα που αρνούνται τη χρήση μάσκας και εμβολίων [2]. Για όσους αρνήθηκαν να φορέσουν μάσκες ή επέλεξαν να μην συμμετάσχουν στο μαζικό πείραμα της τεχνολογίας mRNA, αυτό το άρθρο θα είναι ανησυχητικό. Τα καλά νέα, ωστόσο, είναι ότι αυτό το άρθρο του καθηγητή Crutchfield κάνει μερικά σημαντικά λάθη.
Πρώτον, η ανθρώπινη ηθική είναι εξαιρετικά περίπλοκη και δεν θα διορθωθεί με μερικές χημικές αλλαγές στο σώμα. Μια πρόσφατη μελέτη της υπάρχουσας βιβλιογραφίας σχετικά με τη βιοενίσχυση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “η ιδέα της αξιόπιστης βιομηχανικής περίπλοκων γνωστικών-συναισθηματικών διαδικασιών, όπως ο αλτρουισμός ή οι αρετές, δεν είναι εφικτή στο εγγύς μέλλον και είναι εξαιρετικά απίθανη ακόμη και στο μακρινό μέλλον” [3]. Πρόσθεσαν ότι “πολλοί συγγραφείς υπερεκτιμούν την επιστημονική, καθώς και την πρακτική σκοπιμότητα των παρεμβάσεων που συζητούν, καθιστώντας τη συζήτηση υπερβολικά εικαστική”.
Δεύτερον, η ίδια η ηθική είναι ένα συζητήσιμο θέμα. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι τα μέλη της ίδιας θρησκευτικής δοξασίας συζητούν έντονα ορισμένα ηθικά ζητήματα, όπως το διαζύγιο. Ομοίως, ενώ ο Κράτσφιλντ υποθέτει ότι είναι ενάρετο να φοράτε μάσκα και να κάνετε εμβόλιο για την Covid, εκατομμύρια άνθρωποι θα διαφωνήσουν μαζί του. Επιπλέον, εκατομμύρια άνθρωποι φορούσαν μάσκα αποκλειστικά για να αποφύγουν τις συγκρούσεις και έκαναν την πειραματική ένεση εξ ολοκλήρου λόγω του φόβου ότι θα χάσουν τη δουλειά τους, ενώ στην καρδιά τους ήξεραν καλύτερα…
Δεδομένου ότι είναι γενικά αποδεκτό ότι το θάρρος να υποστηρίζεις την αλήθεια είναι αρετή, μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι αν οι επιστήμονες είχαν καταφέρει να εφεύρουν ένα χάπι ηθικής, οι πιθανότητες είναι ότι περισσότεροι άνθρωποι (ιδιαίτερα γιατροί και επιστήμονες) θα είχαν αντισταθεί στα ψέματα της αφήγησης της Covid, τερματίζοντας έτσι την κρίση νωρίτερα.
Τέλος, αν εφευρεθεί ποτέ ένα χάπι ηθικής, θα μπορούσαμε να ελπίζουμε ότι οι ιατρικοί ερευνητές θα έκαναν το ηθικά σωστό πράγμα και θα δοκίμαζαν πρώτοι το προϊόν τους, γιατί έχει παρατηρηθεί ότι “πολύ λίγη προσοχή έχει δοθεί μέχρι στιγμής στην ασφάλεια, τους κινδύνους και τις παρενέργειες της ηθικής ενίσχυσης” [3].
Ευχαριστώ πολύ που είστε δωρεάν συνδρομητής στο Critical Thinking Newsletter. Εάν θέλετε να υποστηρίξετε την δουλειά μου,
μπορείτε να με κεράσετε έναν καφέ στην σελίδα μου στο Ko-fi, ή
να γίνετε ενεργός υποστηρικτής της προσπάθειάς μου, αγοράζοντας μία μηνιαία συνδρομή.
Σας ευχαριστώ θερμά για την υποστήριξη!
1 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/bioe.12496
2 https://theconversation.com/morality-pills-may-be-the-uss-best-shot-at-ending-the-coronavirus-pandemic-according-to-one-ethicist-142601
3 https://bmcmedethics.biomedcentral.com/articles/10.1186/1472-6939-15-67